Niezwykłe Kobiety

15 maja (piątek) / Krystyna Łyczywek

Krystyna Łyczywek – z domu Wiza (ur. 1920 w Poznaniu) – polska romanistka, tłumaczka literatury francuskiej, dziennikarka, fotografka, członek honorowy ZPAF, Fotoklubu RP, Szczecińskiego Towarzystwa Fotograficznego (STF), Fotoklubu Katalonii, Polish American Photographic Club w Nowym Jorku i in. Urodziła się w Poznaniu, w patriotycznej rodzinie powstańców wielkopolskich. Zdała maturę w roku 1938 i rozpoczęła studia filologii romańskiej na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu (1938–1939). W czasie II wojny światowej działała w Szarych Szeregach (Akademickie Koło Harcerskie).

W roku 1943, ze względu na falę aresztowań, otrzymała rozkaz ewakuowania się do Warszawy z fałszywymi dokumentami. W Warszawie złożyła przysięgę w Armii Krajowej i została łączniczką kontrwywiadu. W latach 1943–1944 kontynuowała studia romanistyki na Tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich. Pracowała też w Szpitalu Maltańskim jako pielęgniarka. W powstaniu warszawskim była współredaktorką pisma „W walce” i łączniczką w batalionie „Łukasiński”.

W czasie powstania zawarła również małżeństwo z Romanem Łyczywkiem, później pierwszym powojennym szczecińskim prawnikiem – obrońcą w procesach członków NSZZ „Solidarność”. W lipcu 1945 roku Roman Łyczywek (mąż) wyjechał z Poznania do Szczecina, wraz z ekipą pierwszego polskiego prezydenta miasta, Piotra Zaremby. Jego żona dołączyła do niego w październiku, wioząc w koszyku na bieliznę ich trzyipółmiesięcznego synka. Skończyła studia na Uniwersytecie w Poznaniu (1945–1946), wykonując pracę dyplomową na temat Maupassanta pt. La vie de Maupassant à travers ses contes. Do roku 1946 pracowała jako lektor języka francuskiego w szczecińskiej Wyższej Szkole Inżynierskiej, a w następnych latach działała na rzecz upowszechnienia w Polsce kultury francuskiej i kontaktów francusko-polskich. Zajęła się też fotografią, która stała się jej życiową pasją.  Była m.in. założycielką Szczecińskiego Towarzystwa Fotograficznego (w latach 1963–1975 wiceprezesem i prezesem towarzystwa). W 1964 roku została członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików. W latach 1970–2008 reprezentowała Polskę na kongresach Międzynarodowej Federacji Sztuki Fotograficznej (FIAP), na których pracowała w komisji audiowizualnej, statutowej i jubileuszowej, była referentem prasowym Światowej Komisji ds. młodzieży w dziedzinie fotografii, organizatorką pięciu Sympozjonów poświęconych historii fotografii polskiej, siedemnastu Dialogów interdyscyplinarnych oraz seminariów międzynarodowych w Polsce, członkiem lub przewodniczącą jury w 132 konkursach i wystawach fotograficznych w kraju i zagranicą.

W latach 1977–2002 pełniła funkcję prezesa oddziału szczecińskiego ZPAF. Tematem jej prac fotograficznych jest przede wszystkim człowiek (Ludzie na ulicach miast, Dzień powszedni Francji, Podróże, Dzieci tego świata, Niepełnosprawni) oraz krajobraz (Szczecińskie fascynacje, Chińskie impresje, Maroko, Bretania wczoraj i dziś, Krajobrazy morskie, Szczecin i Paryż inaczej, Dziennik prywatny 2004, Jeden dzień w Warszawie).

W latach 1948–2009 wzięła udział w ok. 150 wystawach zbiorowych w Polsce i w innych krajach, gdzie otrzymała nagrody i wyróżnienia. W latach 1957–2009 jej prace były eksponowane na ok. 160 wystawach indywidualnych w Polsce, Finlandii, Francji, Grecji, Holandii, Japonii, Niemczech, Rumunii, Stanach Zjednoczonych i we Włoszech. Około 1700 zdjęć Krystyny Łyczywek zostało opublikowanych w folderach turystycznych, czasopismach, książkach i albumach. Jej prace znajdują się w zbiorach Biblioteki Narodowej w Paryżu, Muzeum Ludwig w Kolonii, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Historii Fotografii w Krakowie i w Musée français de la photographie w Bièvres, w Książnicy Pomorskiej w Szczecinie i w zbiorach prywatnych w Polsce i zagranicą.

Opublikowała około 1400 artykułów w prasie polskiej i zagranicznej (czeskiej, francuskiej, bułgarskiej, hiszpańskiej, holenderskiej, niemieckiej, szwajcarskiej, węgierskiej, włoskiej). Wydała książki autorskie, m.in. Diaporama, Od kropli wody do oceanu, Rozmowy o fotografii (3 tomy). Przetłumaczyła na język polski 5 książek swojego ulubionego autora, Maupassanta, w tym m.in. Prawdziwa Miłość (zbiór nowel, 1949), Topielec (i inne opowiadania) (1993), W Bretanii (1996), Kroniki (które uważa za najciekawsze[14], wyd. 2004), Sycylia (2008).

Biogram Krystyny Łyczywek zamieszczono w Międzynarodowej Encyklopedii Fotografów od r. 1839 do czasów dzisiejszych (wyd. Auer-Auer, Szwajcaria) oraz w Antologii fotografii polskiej 1839–1989 (wyd. Lucrum; Polscy fotografowie. Jest laureatką orderu Honneur et Reconnaissance Instytutu France-Pologne oraz tytułów: Artiste FIAP (AFIAP), Excellence FIAP for Services Rendered (ESFIAP), Honorary Excellence FIAP (HonEFIAP).

Za wybitne osiągnięcia w dziedzinie fotografii została uhonorowana nagrodą I-stopnia Ministra Kultury i Sztuki, Medalem im. Jana Bułhaka (odznaczenie przyznawane przez Federację Amatorskich Stowarzyszeń Fotograficznych w Polsce oraz Złotym Medalem „Zasłużony dla Fotografii Polskiej” (odznaczenie przyznawane przez Kapitułę Fotoklubu Rzeczypospolitej Polskiej).

W 2010 roku otrzymała Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

W roku 2013 została odznaczona Krzyżem Oficerskim orderu Legii Honorowej oraz otrzymała tytuł Honorowego Obywatela Szczecina.

Z okazji przyznania Krystynie Łyczywek tytułu Honorowego Obywatela Miasta Szczecin (2013) napisano m.in.: Gdyby na liście konkurencji olimpijskich pojawiła się dyscyplina „aktywność życiowa”, Krystyna Łyczywek pobiłaby wszystkie rekordy i zdobyła złoty medal.

Film „Gubiąc się w Szczecinie: Krystyna Łyczywek”

Fot. Źródło: Kadr z filmu „Gubiąc się w Szczecinie” Krystyna Łyczywek” – wSzczecinie